Tytuł: „Cena wolności”

Autorka: Barbara Wysoczańska

Wydawnictwo: Filia
Gatunek: literatura obyczajowa, powieść historyczna
Data premiery: 25.10.2023
Liczba stron: 576

Opis książki

Warszawa, 1904 rok. Klara Tyszkowska, młoda feministka i aktywistka, buntuje się przeciwko tradycji oraz uciskowi carskiego reżimu. Jej życie skupia się wokół studiów na tajnym Latającym Uniwersytecie i pracy dla gazety „Bluszcz”. Przyjaźni się z synem warszawskiego fabrykanta, Jędrzejem Witebskim.
Jednak gdy spotyka Aleksandra Kirsanova, pewnego siebie rosyjskiego kapitana, jej życie przewraca się do góry nogami. Po tragicznych wydarzeniach na placu Grzybowskim Klara jest zmuszona zapłacić wysoką cenę za swoją niezależność i miłość, do której wcześniej nie chciała się przyznać. Polacy walczą o niepodległość, a Klara, będąc w centrum tej walki, zaczyna rozumieć, że prawdziwa wolność to nie tylko niepodległy kraj, ale i serce bez okowów.

źródło: Lubimy Czytać

Recenzja

Eksponująca niesamowitą siłę, która drzemie w niepowstrzymanych kobiecych kreacjach. Przenikliwie definiująca okowy, które krępują zwykłą codzienność, ale i struchlałe serce. Inspirująca nieokiełznanym hartem ducha, waleczną postawą i wyraźną intencją do zainicjowania zmian – w egzystencjalnym otoczeniu i w swoim wnętrzu.

„Cena wolności” to powieść do głębi poruszająca, emanująca bowiem trudami życia w zaborze rosyjskim, które w kompilacji z nierozpieszczającą prozą dnia, nieustannie wypełnioną lękiem i oczekiwaniem, wyzuwają z nadziei na lepsze jutro. W moim odczuciu to kreacja najbardziej dramatyczna spośród dotychczas nakreślonych piórem Barbary Wysoczańskiej, najokrutniej rozdzierająca serce tak nagłymi i szokującymi zwrotami prowadzonej narracji, które dobitnie akcentują niewieści koszmar przewrotnie śniony na jawie. Nadając treści zuchwałego wydźwięku tamtych lat i awanturniczego posmaku, autorka osnuwa swoją kolejną opowieść w czasach stu dwudziestu trzech lat niewoli ziem polskich. Dokładnie w momencie wojny rosyjsko-japońskiej, która inicjuje wybuch rewolucji, w Polakach ożywczo rozpala myśl o szansie na niepodległe państwo, a w sercach kobiet tlącą się subtelnie potrzebę głośnego artykułowania swoich pragnień, świadomej walki o swoje prawa, w końcu palącej chęci aranżacji swojego losu według własnych zasad. To z wrażliwością oddany mariaż intrygującej i emocjonującej fikcji literackiej oraz rzetelnie wyeksponowanej warstwy historycznej, które razem tworzą osnowę mocno utrwalającą się pod powiekami esencjonalną wymową. Z moich finalnie wytaczającą sunące się policzku łzy wzruszenia i bezradności.

Niewątpliwie fabularny fundament tej kompozycji stanowi portret psychologiczny Klary Tyszkowskiej, znanej odbiorcy z książki „Siła kobiet”, w której jawi się jako wyzwolona już i ekspresywna ciotka oraz solidny filar wsparcia dla tamtych wciąż niepewnych siebie kobiet. Ta odsłona wizualizuje jej bolesną drogę kształtowania tożsamości i wykucia charakternej osobowości. Szkicuje malunek nieskrępowanej konwenansami buntowniczki i aktywnie głoszącej feministyczne hasła młodej dziewczyny, jawnie odrzucającej utartą w społeczeństwie obyczajowość, narażając się tym na ostracyzm, ale i sprzeciwiającej się krzywdzącemu niewinnych carskiemu reżimowi, tym samym niezaprzeczalnie heroiczną postawą i poglądami wykraczającą poza swoją epokę. Przypadkowe spotkanie z niezwykle niebezpiecznym mężczyzną, tak bezwstydnie wykorzystującym swoją władzę, roztoczy w jej początkowo dosyć niewinnej i wolnej od przytłaczających trosk codzienności panoramę druzgocących incydentów. Doświadczy nieoczekiwanymi uczuciami, podaruje najcenniejszy prezent, który brutalny los wydrze jej ze zrozpaczonych ramion, naznaczy ją także pewnością siebie i dojrzałością. Pozwoli uświadamiać inne kobiety słowem pisanym, a przy tym snuć marzenia o równouprawnieniu, w końcu zobliguje do zapłaty za nią sugestywnie wysoką cenę. Koszt niezależności, tak przynależnej każdemu godności, ale i słodko-gorzkiej miłości finalnie spowinie ją niezmywalną traumą, którą można już tylko przekuć w energię do odważanego domagania się szacunku – to swoisty monument uhonorowania pań, które swoją wolność okupiły zbyt dotkliwym nieszczęściem, które ze swadą się na nią porwały.

To opowieść, która przeszywa oburzeniem, zanurza w intencjonalnie odczuwalnej goryczy niesprawiedliwości, przy czym zatrważa uniwersalnym akcentem, który wciąż przedziera się we współczesne realia. Ulokowana w odmętach historycznych przeszło sto lat temu fabularna przestrzeń wciąż w pewnym ujęciu otula się aktualnością – to doświadczenie niepokojące, przesiąknięte skrajnymi emocjami, niosące jaskrawy przekaz. Zawiłe ścieżki wielkiej miłości, z bezwzględnością odebrana najpiękniejsza życiowa rola, niszcząca nienawiść i upór, tak wyrazisty w momencie pogwałcenia wszelkich swobód, i duch emancypacji krystalizującej się w duszach kobiet. To świat konspiracyjnych działań, ukradkowo wykradanych chwil szczęścia, w obliczu państwowych i społecznych nacisków nakrytych całunem efemeryczności, a zarazem intymnie zobrazowana eksploracja pasji i namiętności. Barbara Wysoczańska tworzy mozaikę inteligentnych impresji, które odmalowanym cierpieniem, bólem, smutkiem i samotnością definiują tamten okres historyczny. To klasa i estetyka literacka na najwyższym poziomie oraz znamienna interpretacja wielobarwnej wolności.